機能 [Cơ Năng]

1. Thông tin cơ bản

• Từ: 機能
• Cách đọc: きのう
• Từ loại: danh từ; động từ サ変 qua dạng 機能する
• Nghĩa khái quát: chức năng, tính năng; (v) hoạt động/ vận hành
• Cụm thường gặp: 基本機能, 新機能, 多機能, 高機能, 機能追加, 機能拡張, 機能制限, 機能停止, 機能不全, 機能美, 機能性
• Lĩnh vực dùng nhiều: CNTT, điện tử, thiết kế, y sinh, quản trị – tổ chức, chính sách xã hội

2. Ý nghĩa chính

• Chức năng, tính năng: điều mà một vật, hệ thống, bộ phận có thể hoặc được thiết kế để thực hiện. Ví dụ: スマホのカメラ機能 (chức năng camera của smartphone).
• (V) 機能する: hoạt động, vận hành đúng chức năng. Ví dụ: サーバーが正常に機能している (server đang hoạt động bình thường).
• Chức năng theo nghĩa sinh học/xã hội: 脳の機能 (chức năng của não), 行政機能 (chức năng hành chính), 抑止機能 (chức năng răn đe).

3. Phân biệt (nếu có từ gốc hoặc biến thể)

• 機能 vs 性能: 機能 = “có những chức năng gì”; 性能 = “mức độ/hiệu năng tốt đến đâu”. Nói “このカメラは性能が良い”, còn “このアプリは機能が多い”.
• 機能 vs 機能性: 機能 là bản thân chức năng; 機能性 nhấn mạnh tính thực dụng/độ tiện ích (thường trong thời trang, vật liệu): 機能性素材 (chất liệu có tính năng).
• 機能 vs 役割: 役割 = vai trò (giao phó trong bối cảnh); 機能 = chức năng vốn có/hệ thống. Một bộ phận có 機能 nhất định và đảm nhiệm 役割 cụ thể.
• 機能 vs 仕組み: 仕組み = cơ chế/cách thức vận hành; 機能 = nó làm được gì.
• 機能 vs 動作: 動作 = hành vi/hoạt động thực tế (khoảnh khắc) của thiết bị/phần mềm; 機能 = tập hợp tính năng.
• 機能 vs 作用: 作用 = tác dụng/hiệu ứng do một yếu tố gây ra (thường trong khoa học), không đồng nhất với “tính năng”.

4. Cách dùng & ngữ cảnh

• Mẫu câu cơ bản:
  • N が機能する: システムが正常に機能する (hệ thống hoạt động bình thường).
  • N を機能させる: キャッシュ機能を機能させる (làm cho chức năng cache hoạt động).
  • 機能を果たす: フィルターが本来の機能を果たす (bộ lọc thực hiện đúng chức năng vốn có).
• Cụm danh từ hay dùng: 新機能, 基本機能, 便利機能, 多機能, 高機能, 機能追加/削除/拡張, 機能制限, 機能有効化/無効化, 機能改善.
• Lĩnh vực:
  • CNTT/Sản phẩm: 検索機能, 通知機能, オフライン機能, セキュリティ機能.
  • Y sinh: 肝機能, 腎機能, 認知機能, 機能障害/機能不全.
  • Tổ chức – xã hội: 組織の中核機能, 行政機能, 抑止機能, 機能分担, 機能強化.
  • Thiết kế: 機能美 (vẻ đẹp đến từ tính hữu dụng).
• Lưu ý tự nhiên:
  • Tránh “機能がいい” khi muốn nói “mạnh/khỏe”; nên dùng “性能が良い”.
  • “多機能だ/高機能だ” nói về độ phong phú/chuyên sâu của tính năng.
  • “人が機能する” hiếm; thường dùng cho hệ thống, tổ chức, bộ phận.

5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa

6. Bộ phận & cấu tạo từ (Kanji)

• 機 (キ): “máy móc, cơ (cơ chế), cơ hội”. Cấu tạo: 木 (mộc) + 幾 (nhiều/bao nhiêu) → liên tưởng đến công cụ bằng gỗ, máy dệt. Dùng rộng trong 機械, 機会, 機構.
• 能 (ノウ): “năng lực, khả năng; Noh (kịch)”. Dùng trong 可能, 才能, 機能.
• Ý hợp thành: 機 (cơ cấu/hệ thống) + 能 (khả năng) → “khả năng mà một cơ cấu có được” = chức năng.
• Tiền/Hậu tố hay đi với 機能:
  • Tiền tố: 高-, 多-, 新-, 省- (省エネ機能), 基本-
  • Hậu tố: -性, -美, -不全, -停止, -拡張, -追加

7. Bình luận mở rộng (AI)

Khi nghe người Nhật nói về sản phẩm hay hệ thống, họ tách rất rõ “có những gì” (機能) và “mạnh/nhanh đến đâu” (性能). Vì vậy, mô tả phần mềm nên nói: 新機能を追加する, 機能を有効化する, 機能制限, hơn là dùng từ chung chung. Trong y học, 機能 đi với tên cơ quan: 肝機能, 腎機能, 認知機能 và thường ghép với 障害/低下/回復 để nói rối loạn, suy giảm, phục hồi. Ở bình diện xã hội, 機能 có sắc thái “chức năng của một bộ phận trong toàn hệ thống”: 監督機能, 牽制機能, 抑止機能, nhấn mạnh khả năng thực thi vai trò một cách hiệu quả.

8. Câu ví dụ

• このアプリにはオフライン再生の機能がある。
  Ứng dụng này có chức năng phát lại offline.
• 新しい検索機能が追加され、精度が上がった。
  Đã thêm chức năng tìm kiếm mới, độ chính xác tăng lên.
• サーバーは現在正常に機能しています。
  Máy chủ hiện đang hoạt động bình thường.
• 通知機能を有効化してください。
  Hãy bật (kích hoạt) chức năng thông báo.
• フィルターが本来の機能を果たしていない。
  Bộ lọc không thực hiện đúng chức năng vốn có.
• このモデルは多機能だが、使い方はシンプルだ。
  Mẫu này nhiều tính năng nhưng cách dùng đơn giản.
• 腎機能の低下が検査で見つかった。
  Phát hiện suy giảm chức năng thận qua xét nghiệm.
• 監督機能が十分に働いていない。
  Chức năng giám sát chưa vận hành đầy đủ.
• 古い機能は順次削除される予定です。
  Các tính năng cũ sẽ lần lượt bị loại bỏ.
• この端末は性能は高いが、搭載機能は少ない。
  Thiết bị này hiệu năng cao nhưng tính năng tích hợp ít.