行動 [Hành Động]

1. Thông tin cơ bản

• Từ: 行動（こうどう）
• Cách đọc: こうどう
• Loại từ: Danh từ; サ変動詞（行動する）
• Nghĩa khái quát: hành động, hành vi, cách hành xử; việc thực sự làm gì đó
• Hán Việt: Hành động
• Thường gặp với: 行動する・行動に移す・行動を取る・行動に出る・行動力・単独行動・集団行動・行動範囲・行動計画・行動規範・行動指針
• Sắc thái: Trung tính, dùng trong đời sống, kinh doanh, khoa học xã hội

2. Ý nghĩa chính

• Hành động cụ thể: Việc đứng lên làm, tiến hành một việc. Ví dụ: すぐに行動する (hành động ngay).
• Hành vi/cách hành xử: Toàn bộ biểu hiện bên ngoài của con người/động vật trong một bối cảnh. Ví dụ: 子どもの行動を観察する (quan sát hành vi của trẻ).
• Hoạt động/tác chiến, di chuyển có mục tiêu: Dùng cho nhóm/đơn vị bắt đầu hoạt động. Ví dụ: 部隊が行動を開始した.
• Quy phạm/chuẩn mực hành động: Trong tổ chức: 行動規範, 行動指針 (quy tắc, phương châm hành động).

3. Phân biệt

a) So với các từ gần nghĩa

• 行為（こうい）: hành vi (sắc thái pháp lý/đạo đức, nhấn vào tính chất của việc làm). 行動 thiên về “động thái, việc thực sự làm” trong ngữ cảnh rộng hơn.
• 活動（かつどう）: hoạt động (quá trình/chuỗi hoạt động có tổ chức, kéo dài). 行動 thường là đơn vị hành động cụ thể hoặc thói quen hành vi.
• 動作（どうさ）: động tác (cử động cơ thể). 行動 rộng hơn động tác, không chỉ là cử chỉ cơ thể.
• 実行（じっこう）: thực thi (thực hiện kế hoạch/mệnh lệnh). 行動に移す ≈ bắt đầu làm; 実行する nhấn mạnh “làm đúng theo kế hoạch/quyết định”.

b) Phân biệt đồng âm khác nghĩa

• 行動（こうどう）: hành động.
• 講堂（こうどう）: giảng đường/khán phòng.
• 公道（こうどう）: đường công cộng.
• Lưu ý viết đúng Kanji để tránh nhầm.

4. Cách dùng & ngữ cảnh

• Cấu trúc cơ bản: 行動する (hành động); 行動を取る/起こす (có động thái); 行動に移す (chuyển sang hành động); 行動に出る (ra tay, thực sự làm).
• Đi với tính từ: 迅速な行動, 積極的な行動, 責任ある行動, 不審な行動, 過激な行動, 単独行動, 集団行動.
• Hậu tố/từ ghép: 行動力 (khả năng hành động), 行動範囲 (phạm vi hoạt động), 行動計画 (kế hoạch hành động), 行動規範/行動指針 (quy tắc/phương châm hành động), 行動経済学, 行動科学.
• Tiểu từ thường gặp: 行動で示す (chứng minh bằng hành động); 〜と行動を共にする (hành động cùng với ~); 〜に基づく行動; 〜に対する行動.
• Ngữ cảnh: đời sống hằng ngày, tài liệu công ty, tin tức, học thuật. Trong thông báo/biển cảnh báo thường gặp: 単独行動はお控えください.

5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa

6. Bộ phận & cấu tạo từ (Kanji)

• 行（コウ／ギョウ／い-く・おこな-う）: đi, tiến hành. Gợi ý “đi tới phía trước”.
• 動（ドウ／うご-く）: chuyển động, lay động. Gợi ý “có sự di chuyển”.
• Ghép nghĩa: 行（đi, tiến hành）＋ 動（chuyển động） → “động thái đi và làm” → hành động, hành vi.
• Từ phái sinh: 行動的（な）: mang tính năng động; 行動性; 行動派: người thiên về hành động.

7. Bình luận mở rộng (AI)

Trong giao tiếp và môi trường làm việc Nhật, “nói ít, làm nhiều” thường được đánh giá cao: 口先ではなく、行動で示す (đừng chỉ nói suông, hãy chứng minh bằng hành động). Vì coi trọng phối hợp nhóm, cụm 単独行動 (tự ý hành động một mình) hay được cảnh báo trong trường học, công ty, dã ngoại. Khi chuyển từ ý tưởng sang làm, người Nhật hay dùng 行動に移す; còn khi nhấn mạnh thực thi đúng kế hoạch/quyết định, dùng 実行する tự nhiên hơn. Hãy chú ý phân biệt 行動 với 活動 (mang tính quá trình/tổ chức) và 動作 (chỉ cử động cơ thể), để chọn từ phù hợp ngữ cảnh.

8. Câu ví dụ

• 彼は考えるより先に行動するタイプだ。 (Anh ấy là kiểu người hành động trước khi suy nghĩ.)
• 言葉より行動で示してください。 (Xin hãy chứng minh bằng hành động hơn là lời nói.)
• まず計画を立ててから行動に移そう。 (Trước hết lập kế hoạch rồi hãy chuyển sang hành động.)
• 彼女の迅速な行動が事故を防いだ。 (Hành động nhanh chóng của cô ấy đã ngăn được tai nạn.)
• 単独行動は危険なので避けてください。 (Vì nguy hiểm nên xin tránh hành động một mình.)
• 上司の指示に基づいて行動してください。 (Hãy hành động dựa trên chỉ thị của cấp trên.)
• その行動は会社の行動規範に反している。 (Hành động đó trái với quy tắc hành động của công ty.)
• 最近は雨が多くて、行動範囲が狭くなった。 (Dạo này mưa nhiều nên phạm vi hoạt động bị thu hẹp.)
• 彼らは夜明けとともに行動を開始した。 (Họ bắt đầu hành động lúc rạng đông.)
• 口約束だけでなく、責任ある行動を取るべきだ。 (Không chỉ hứa miệng, mà nên có hành động có trách nhiệm.)