嫌 [Hiềm]

1. Thông tin cơ bản

• Từ: 嫌
• Cách đọc: いや
• Từ loại: tính từ-na; danh từ; thán từ
• Hình thức thường gặp: 嫌だ, 嫌になる, 嫌がる, 嫌々（いやいや）, 嫌でも, 嫌というほど
• Sắc thái: khó chịu, miễn cưỡng, không ưa; cũng dùng để từ chối trực tiếp

2. Ý nghĩa chính

• (Na-tính từ) Gây khó chịu, không thích, ghét: ～は嫌だ。
• (Danh từ) Sự chán ghét, cảm giác khó chịu: 嫌がる (tỏ ra ghét), 嫌気 (chán ngán).
• (Thán từ) “Không!”, “Thôi!” dùng khi từ chối: 嫌！行きたくない。 (Không, tôi không muốn đi.)

3. Phân biệt (nếu có từ gốc hoặc biến thể)

• 嫌い vs 嫌: 嫌い là “không thích” về sở thích, thường đi với が (例: 彼は納豆が嫌いだ). 嫌 nhấn mạnh cảm xúc khó chịu, phản đối (例: それは嫌だ).
• やだ vs 嫌だ: やだ là dạng khẩu ngữ, thân mật; 嫌だ trung tính hơn.
• 不快 vs 嫌: 不快 mang sắc thái trang trọng, văn viết; 嫌 dùng rộng rãi trong hội thoại.
• 苦手: “kém, không giỏi, không hợp” khác với “ghét”. Ví dụ: 英語が苦手だ (không giỏi tiếng Anh) ≠ 英語が嫌だ (ghét tiếng Anh).

4. Cách dùng & ngữ cảnh

• Mẫu cơ bản: Nは嫌だ／～するのは嫌だ (Tôi ghét N/ghét làm ~).
• Động từ liên quan: 嫌がる (tỏ ra ghét), 嫌になる (chán nản), 嫌がらせ (quấy rối, làm phiền).
• Biểu thức: 嫌でも (dù không thích cũng…), 嫌というほど (đến phát chán).
• Lịch sự: Tránh nói thẳng 嫌です trong kinh doanh; nên dùng cách nói vòng: 申し訳ありませんが…は難しいです。

5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa

6. Bộ phận & cấu tạo từ (nếu có Kanji)

• 嫌: bộ 女 (nữ) + 兼 (kiêm). Âm On: ケン／ゲン; âm Kun: いや, きら-う.
• Ý gốc: cảm xúc “không ưa, chán ghét”. Kunyomi いや chính là cách đọc từ vựng này.

7. Bình luận mở rộng (AI)

嫌 rất linh hoạt: vừa là tính từ-na (嫌だ), vừa là thán từ (嫌！). Trong hội thoại tự nhiên, người Nhật hay dùng cụm như 「正直、そういうのはちょっと嫌です」 để giảm độ trực diện mà vẫn giữ quan điểm.

8. Câu ví dụ

• それは嫌だ。
  Cái đó tôi không thích đâu.
• 人前で話すのは嫌です。
  Tôi ghét phải nói trước đám đông.
• 彼女は雨の日に出かけるのを嫌がる。
  Cô ấy tỏ ra không thích ra ngoài vào ngày mưa.
• 毎日の残業に嫌気が差した。
  Tôi chán ngán việc làm thêm mỗi ngày.
• 嫌というほど練習した。
  Luyện tập đến phát chán luôn.
• 子どもは注射が嫌で泣き出した。
  Đứa trẻ ghét tiêm nên òa khóc.
• たとえ嫌でもやらなければならない。
  Dù có ghét cũng phải làm.
• 彼は失敗続きで自分が嫌になった。
  Liên tiếp thất bại khiến anh ấy chán chính mình.
• 嫌な予感がする。
  Tôi có linh cảm không hay.
• 嫌！それ以上は言わないで。
  Không! Đừng nói thêm nữa.