1. Thông tin cơ bản
- Từ: 列
- Cách đọc: れつ
- Loại từ: Danh từ
- Chủ điểm: Sắp xếp, hàng lối, toán học, xếp hàng
- Số lượng: 一列（二列…）— một hàng, hai hàng…
2. Ý nghĩa chính
列 nghĩa là hàng/dãy/đội hình theo một chiều (xếp thẳng), và trong toán học/ma trận có thể chỉ cột (đối ứng với 行 là hàng ngang). Trong đời sống, thường gặp ở nghĩa “xếp thành một hàng”.
3. Phân biệt (nếu có từ gốc hoặc biến thể)
- 列に並ぶ (xếp hàng) vs 行列: 行列 là “hàng người xếp hàng” nhấn mạnh cảnh xếp hàng dài; 列 là đơn vị “một hàng/dãy”.
- 列 (cột trong ma trận) vs 行 (hàng trong ma trận): 列は縦、行は横 theo quy ước phổ biến.
- 一列に並ぶ (xếp thành một hàng) vs 二列に並ぶ (xếp thành hai hàng) — dùng số đếm trước 列.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
- Cụm hay dùng: 列に並ぶ (đứng vào hàng), 列を作る (tạo thành hàng), 列の先頭／最後尾 (đầu hàng/cuối hàng), 縦列／横列 (hàng dọc/hàng ngang).
- Trong trường học, thể dục: 二列に並んでください (xếp thành hai hàng).
- Trong toán/IT: 第一列 (cột thứ nhất), 列ベクトル (vector cột).
- Lưu ý: Từ ghép như 列車 dùng “列” theo nghĩa “dãy, đoàn”, nhưng là từ khác biệt về nghĩa tổng thể.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| 行列 |
Liên quan |
Hàng người xếp hàng; ma trận |
Đời sống và thuật ngữ toán |
| 行 |
Đối chiếu |
Hàng (theo chiều ngang) |
Đối ứng với 列 (cột) trong ma trận |
| 並び |
Gần nghĩa |
Sự sắp xếp, dãy |
Văn cảnh chung, ít tính thuật ngữ |
| 隊列 |
Liên quan |
Đội hình, hàng ngũ |
Tính quân đội/diễu hành |
| 単独／ばらばら |
Đối nghĩa tương đối |
Đơn lẻ/tản mát |
Không xếp thành hàng |
6. Bộ phận & cấu tạo từ (nếu có Kanji)
- 列（レツ）: hàng, dãy, đội hình; cũng dùng làm morpheme trong từ ghép (列車, 列島). Hán Việt: Liệt.
- Ý niệm: các phần tử được sắp theo một trục → “hàng/dãy”.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Khi dạy trẻ nhỏ, giáo viên hay ra lệnh: 一列に並んで！ hoặc 二列になって！. Trong ngữ cảnh kỹ thuật, đừng nhầm 列 (cột) và 行 (hàng); nhớ mẹo “縦は列、横は行”. Với đời sống, để lịch sự có thể nói: 列の後ろにお並びください.
8. Câu ví dụ
- 入口でお客様が長い列を作っている。
Khách đang xếp một hàng dài ở lối vào.
- 前の列に詰めてお座りください。
Xin ngồi sát lên hàng phía trước.
- 二列に並んで体育館に移動します。
Xếp thành hai hàng rồi di chuyển vào nhà thi đấu.
- この表は三行二列のマトリクスです。
Bảng này là ma trận 3 hàng 2 cột.
- 列の最後尾はこちらです。
Cuối hàng ở đây ạ.
- 通路の中央に一列で進んでください。
Vui lòng đi thành một hàng ở giữa lối đi.
- 第一列のデータだけを抽出する。
Chỉ trích xuất dữ liệu ở cột thứ nhất.
- 人の列が角まで続いている。
Hàng người kéo dài đến tận góc đường.
- 机を四列に配置し直した。
Đã sắp xếp lại bàn thành bốn hàng.
- 子どもたちは先生の合図で一列になった。
Trẻ em xếp thành một hàng theo hiệu lệnh của cô giáo.
