条件 [Điêu Kiện]

1. Thông tin cơ bản

• Từ: 条件
• Cách đọc: じょうけん (jouken)
• Từ loại: Danh từ
• Trình độ gợi ý: JLPT N3 (rất thông dụng trong đời sống, học thuật và kinh doanh)
• Nghĩa khái quát: điều kiện, ràng buộc, điều khoản, tiêu chí
• Thường gặp trong: hợp đồng, tuyển dụng, IT, toán-logic, tâm lý học, thương lượng
• Cụm thông dụng: 条件を満たす／条件に合う／条件付き／無条件／必要条件／十分条件／労働条件／利用条件／支払い条件

2. Ý nghĩa chính

• Điều kiện/tiêu chí để đáp ứng: Những yêu cầu cần có để được chấp nhận hay đạt kết quả. Ví dụ: 応募の条件 (điều kiện ứng tuyển), 入学の条件 (điều kiện nhập học).
• Ràng buộc/điều khoản kèm theo: Những điểm kèm theo khi ký kết/thoả thuận. Ví dụ: 条件付きの契約 (hợp đồng có điều kiện).
• Trong logic/toán học: 必要条件 (điều kiện cần) và 十分条件 (điều kiện đủ).
• Trong tâm lý học: 条件づけ (sự tạo điều kiện hoá) và 条件反射 (phản xạ có điều kiện).

3. Phân biệt

• 条件: Khái quát, dùng rộng cho mọi bối cảnh “điều kiện/ràng buộc”.
• 要件（ようけん）: “Yếu kiện/điều kiện bắt buộc” mang sắc thái requirement, nhất là trong kinh doanh/IT (ví dụ: システム要件: yêu cầu hệ thống). Cụ thể và có tính bắt buộc cao hơn 条件.
• 前提（ぜんてい）: “Tiền đề/giả định” đặt ra trước khi bàn luận/tiến hành; không phải thứ để mặc cả, mà là nền tảng suy luận/thiết kế.
• 条項（じょうこう）: “Điều khoản” trong văn bản pháp lý/hợp đồng; là mục khoản cụ thể, mang tính pháp lý hơn 条件.
• 規則（きそく）: “Quy tắc/nội quy”; không phải “điều kiện” để đạt được gì đó mà là quy định phải tuân theo.

4. Cách dùng & ngữ cảnh

• Mẫu câu cơ bản:
  • 条件がいい／悪い: điều kiện thuận lợi/khó khăn
  • 条件を満たす／クリアする: đáp ứng điều kiện
  • 条件に合う: phù hợp điều kiện
  • 条件を出す／提示する／付ける: đưa ra/đính kèm điều kiện
  • 条件として〜: với điều kiện là ~
  • 条件付きで〜: làm ~ với điều kiện kèm theo
  • 〜は条件次第だ: tùy điều kiện mà ~
• Ngữ cảnh:
  • Kinh doanh/hợp đồng: 支払い条件, 取引条件, 労働条件, 利用条件 (Terms of Use)
  • Tuyển dụng/giáo dục: 応募条件, 入学条件, 受験条件
  • Học thuật: 必要条件／十分条件, 初期条件
  • Tâm lý/sinh lý: 条件づけ, 条件反射
• Sắc thái: 条件 mang tính trung tính; thêm 付き (条件付き) nhấn mạnh “có ràng buộc”. 無条件 thể hiện “vô điều kiện”, thường dùng nhấn mạnh mức độ cam kết/chấp nhận.

5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa

6. Bộ phận & cấu tạo từ (nếu có Kanji)

• 条（ジョウ）: giản thể của 條. Bộ thủ chính thường quy về 木 (mộc). Nghĩ gốc liên hệ tới “điều/điều khoản; đoạn, nhánh”.
• 件（ケン）: gồm 亻 (nhân đứng) + 牛 (ngưu). Nghĩ gốc là “một vụ việc, một trường hợp”.
• Kết hợp nghĩa: “các điều/điều khoản” + “trường hợp/vụ việc” → điều kiện áp dụng cho một trường hợp cụ thể.

7. Bình luận mở rộng (AI)

Khi nói đến thương lượng, “条件を出す/飲む” thể hiện thế chủ động/bị động: bên A “đưa ra điều kiện”, bên B “chấp nhận (飲む)”. Trong văn bản chính thức, hãy ưu tiên “条件を満たす/満たしている” thay cho “OK/クリア” để giữ trang trọng.

Phân biệt nhanh: nếu là mục liệt kê phải có để hệ thống/ứng viên đạt chuẩn, dùng 要件; nếu là nền tảng dẫu có hay không cũng giả định trước, dùng 前提; nếu là mục khoản pháp lý, dùng 条項. Mọi trường hợp chung chung còn lại, dùng 条件 là an toàn.

Trong logic, ghi nhớ: AはBの必要条件 (có A là cần để có B), AはBの十分条件 (chỉ cần A là đủ để có B). Cặp này rất hay gặp trong sách học thuật tiếng Nhật.

8. Câu ví dụ

• この職に応募するには、いくつかの条件を満たす必要があります。
  Để ứng tuyển vị trí này, cần đáp ứng một số điều kiện.
• 条件付きで契約を結びましょう。
  Hãy ký hợp đồng với điều kiện kèm theo.
• 彼は給料アップを条件にプロジェクトを引き受けた。
  Anh ấy nhận dự án với điều kiện là tăng lương.
• 価格は条件次第で変わります。
  Giá sẽ thay đổi tùy theo điều kiện.
• このプランは「学生である」という条件に合う人だけが利用できます。
  Gói này chỉ dành cho người phù hợp với điều kiện “là sinh viên”.
• 労働条件を改善するために、会社と交渉している。
  Chúng tôi đang đàm phán với công ty để cải thiện điều kiện lao động.
• 必要条件と十分条件をはっきり区別しましょう。
  Hãy phân biệt rõ điều kiện cần và điều kiện đủ.
• レモンを見ると唾液が出るのは、条件反射の一種です。
  Thấy chanh là tiết nước bọt là một dạng phản xạ có điều kiện.