1. Thông tin cơ bản
- Từ: 高さ
- Cách đọc: たかさ
- Từ loại: danh từ (danh hoá bằng hậu tố -さ từ tính từ 高い)
- Nghĩa khái quát: độ cao, chiều cao; cao độ (âm), mức độ cao (tính chất)
- Độ trang trọng: trung tính; dùng rộng rãi trong đời sống, khoa học, báo chí
- Lĩnh vực thường gặp: đo lường, kiến trúc, địa lý, âm nhạc, mô tả chất lượng
2. Ý nghĩa chính
- Chiều cao/độ cao vật lý: 山の高さ (độ cao của núi), ビルの高さ (chiều cao toà nhà), 波の高さ (độ cao sóng), 標識の高さ (độ cao đặt biển báo).
- Cao độ (âm thanh): 音の高さ (cao độ/pitch của âm).
- Mức độ “cao” của tính chất trừu tượng: 品質の高さ (mức độ cao về chất lượng), セキュリティの高さ (độ cao bảo mật), 精度の高さ (độ chính xác cao).
3. Phân biệt
- 高さ vs 高度: 高さ là “chiều cao” nói chung; 高度 thường là “độ cao so với mực nước biển” (標高) hoặc “mức độ cao siêu” (高度な技術).
- 高さ vs 身長: 身長 là “chiều cao cơ thể người”. 高さ có thể dùng với người trong cụm 身長の高さ nhưng thường nói 身長が高い tự nhiên hơn.
- 高さ vs 丈/背丈: 丈/背丈 thiên về “tầm vóc, vóc người” hoặc “chiều dài” của quần áo; 高さ là chiều cao theo trục thẳng đứng của vật.
- 高さ vs 大きさ: 大きさ là “kích thước/độ lớn” nói chung (bao gồm dài–rộng–cao), còn 高さ chỉ riêng kích thước “cao”.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
- Mẫu đo lường: 高さ＋数字（高さ3メートル／高さが3mある）; 高さを測る（đo chiều cao）.
- Mô tả thuộc tính: Xの高さ（品質の高さ／安全性の高さ／完成度の高さ）.
- Âm nhạc: 音の高さを上げる／下げる（tăng/giảm cao độ）.
- Thiết kế/đồ nội thất: 座面の高さを調整する, 棚の高さを変える.
- Biểu hiện tự nhiên: thường dùng với の để bổ nghĩa (柵の高さ), hoặc chủ ngữ 高さが〜.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| 高度（こうど） | Liên quan | độ cao; mức độ cao | Thường cho máy bay, mực nước biển, hoặc “trình độ cao”. |
| 標高（ひょうこう） | Liên quan | độ cao so với mực nước biển | Dùng cho núi/địa hình; mang tính địa lý. |
| 身長（しんちょう） | Liên quan | chiều cao cơ thể | Chỉ dùng cho con người. |
| 背丈（せたけ） | Đồng nghĩa gần | tầm vóc, chiều cao | Sắc thái thân mật/dân dã hơn 身長. |
| 丈（たけ） | Liên quan | chiều dài/chiều cao (quần áo, vật) | Trọng tâm vào “độ dài” vật, nhất là trang phục. |
| 音程（おんてい） | Liên quan | cao độ, quãng | Thuật ngữ âm nhạc; về cao độ/quan hệ cao độ. |
| 高み（たかみ） | Liên quan | chỗ cao, tầm cao | Vừa nghĩa đen vừa ẩn dụ (tầm cao mới). |
| 低さ（ひくさ） | Đối nghĩa | độ thấp | Danh từ trái nghĩa với 高さ. |
6. Bộ phận & cấu tạo từ
- Hình thành: 高い（tính từ “cao”）＋ hậu tố danh hoá さ → 高さ.
- Kanji: 高 (cao, cao/thượng); hậu tố さ là kana, không có kanji.
- Ý nghĩa cấu tạo: thêm -さ biến tính chất “cao” thành danh từ chỉ mức độ “độ cao”.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Khi đo đạc, người bản ngữ hay nói đơn giản “高さは3メートルです” thay vì lặp lại danh từ. Với khái niệm trừu tượng, 高さ diễn tả “mức độ cao” một cách khách quan, tránh cảm tính: 例えば「完成度の高さ」 nghe trang trọng và học thuật hơn “rất hoàn thiện”. Lưu ý phân biệt với 大きさ (độ lớn nói chung) và 長さ (chiều dài) để chọn đúng trục đo.
8. Câu ví dụ
- このビルの高さは200メートルだ。
Chiều cao của tòa nhà này là 200 mét.
- 壁の高さを測ってください。
Làm ơn đo chiều cao của bức tường.
- 山の高さにみんな驚いた。
Mọi người đã ngạc nhiên trước độ cao của ngọn núi.
- 音の高さを少し下げてください。
Hãy hạ thấp cao độ của âm một chút.
- 波の高さが3メートルに達した。
Độ cao của sóng đã đạt 3 mét.
- 棚の高さを調整しよう。
Hãy điều chỉnh chiều cao của kệ.
- 東京スカイツリーの高さは634メートルです。
Chiều cao của Tokyo Skytree là 634 mét.
- 彼は身長の高さを生かしてバスケで活躍した。
Anh ấy tận dụng chiều cao cơ thể để chơi bóng rổ xuất sắc.
- この椅子は座面の高さが合わない。
Chiều cao mặt ghế này không phù hợp.
- このシステムはセキュリティの高さが評価されている。
Hệ thống này được đánh giá cao về mức độ bảo mật.
