春 [Xuân]

1. Thông tin cơ bản

• Từ: 春
• Cách đọc: はる
• Từ loại: danh từ (cũng dùng như tiền tố trong từ ghép: 春休み, 春風...)
• Âm On: シュン | Âm Kun: はる
• Cấp độ: thường gặp ở trình độ sơ cấp (JLPT N5) và trong đời sống hàng ngày
• Nghĩa khái quát: mùa xuân; by extension: thời kỳ rực rỡ/tuổi trẻ; uyển ngữ về chuyện tình ái trong một số từ cổ
• Ghi chú văn hóa: 季語 (kigo) trong haiku, mở đầu năm học và năm tài chính (tháng 4) ở Nhật

2. Ý nghĩa chính

• 1) Mùa xuân: một trong bốn mùa. Ví dụ: 春が来る (mùa xuân đến), 春の花 (hoa xuân), 春休み (kỳ nghỉ xuân).
• 2) Thời kỳ rực rỡ/tuổi trẻ: dùng bóng nghĩa gần với 青春（せいしゅん）. Ví dụ: 人生の春 (mùa xuân của đời người).
• 3) Uyển ngữ liên quan đến tình ái (cổ/ít dùng, cần thận trọng): xuất hiện trong các từ như 春画（しゅんが）, cụm cổ 春をひさぐ. Hiện nay mang sắc thái lỗi thời hoặc không phù hợp.
• 4) Theo lịch tiết khí: mốc như 立春（りっしゅん） đầu xuân, 春分（しゅんぶん） xuân phân; thường dùng trong thư từ trang trọng: 初春の候, 春暖の候.

3. Phân biệt

• 春 vs 春季（しゅんき）: 春 là cách nói tự nhiên hàng ngày; 春季 thiên về văn viết, hành chính, khoa học.
• 春 vs 春先（はるさき）/初春（しょしゅん・はつはる）/早春（そうしゅん）:
  • 春: nói chung cả mùa xuân.
  • 春先・初春・早春: nhấn giai đoạn đầu xuân (sắc thái trang nhã hơn tùy từ).
• 春分 (xuân phân, khoảng 20–21/3) và 立春 (bắt đầu xuân theo tiết khí, đầu tháng 2) là mốc thời điểm, không đồng nghĩa với cả mùa 春.
• 小春日和（こはるびより）: “tiết trời ấm áp như xuân” nhưng thực ra chỉ cuối thu–đầu đông, không phải mùa xuân thật.

4. Cách dùng & ngữ cảnh

• Dùng như danh từ mùa: 春が来る／春になる, 春は短い, 春が好きだ.
• Cụm danh từ với の: 春の雨 (mưa xuân), 春の香り, 春の訪れ.
• Tính từ hóa: 春らしい陽気 (tiết trời đặc trưng mùa xuân), 春めく (trở nên có hơi xuân).
• Tiền tố trong từ ghép: 春休み (kỳ nghỉ xuân), 春学期 (học kỳ mùa xuân), 春物 (đồ xuân), 春風 (gió xuân), 春雨 (mưa xuân), 春一番 (cơn gió nam mạnh đầu xuân).
• Văn phong thư từ: 初春の候／春暖の候／春陽の候 mở đầu thư trang trọng (thường dùng khoảng tháng 2–4).
• Bóng nghĩa/ẩn dụ: 人生の春を迎える (bước vào thời kỳ rực rỡ trong đời), 青春 gắn với tuổi trẻ.
• Uyển ngữ cổ liên quan tình ái: xuất hiện trong ngữ cảnh lịch sử/văn học; hiện nay nên tránh dùng trong giao tiếp thường nhật.

5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa

6. Bộ phận & cấu tạo từ (Kanji)

• Kanji: 春 (số nét: khoảng 9; bộ thủ chính: 日 “mặt trời”)
• Âm On: シュン | Âm Kun: はる
• Cấu tạo & gợi ý nghĩa: hình thể liên tưởng đến mặt trời và sự nảy nở của cỏ cây khi ấm lên, nên mang nghĩa “mùa xuân”.
• Từ ghép tiêu biểu: 春分, 立春, 青春, 春雨, 春風, 春学期, 春物.
• Thuộc nhóm 常用漢字; dạy sớm trong chương trình tiểu học ở Nhật.

7. Bình luận mở rộng (AI)

Khi người Nhật nói đến 春, ngoài khung cảnh hoa anh đào và tiết trời ấm lên, họ còn nghĩ đến “khởi đầu” mới: khai giảng, vào công ty, chuyển nhà. Trong thơ haiku, 春 là một 季語 gợi cảm xúc nhẹ nhàng, mong manh. Theo lịch tiết khí, 立春 rơi vào đầu tháng 2, vì vậy các lời chào như 初春の候 đã có thể dùng từ tháng 2, dù khí tượng vẫn còn lạnh. Một lưu ý văn hoá thú vị là 小春日和 nghĩa là “tiết trời như xuân” nhưng dùng cho những ngày ấm dịu vào cuối thu, dễ gây nhầm là “ngày đẹp trời mùa xuân”. Ngoài ra, 春 còn gợi liên tưởng đến 花粉症 (dị ứng phấn hoa) – chủ đề rất thực tế mỗi độ xuân về ở Nhật.

8. Câu ví dụ

• 春が来たら、花見に行きましょう。
  Đến mùa xuân thì mình đi ngắm hoa nhé.
• 今日は春らしい陽気ですね。
  Hôm nay thời tiết đúng là có không khí mùa xuân nhỉ.
• 春の雨は静かに街を濡らした。
  Cơn mưa xuân nhẹ nhàng làm ướt cả thành phố.
• 春休みに実家へ帰省する予定です。
  Tôi dự định về nhà bố mẹ vào kỳ nghỉ xuân.
• 彼は人生の春を迎えつつある。
  Anh ấy đang bước vào thời kỳ rực rỡ của cuộc đời.
• 立春を過ぎても、まだ朝晩は冷える。
  Dù đã qua lập xuân, sáng tối vẫn còn lạnh.
• 小春日和という言葉は、実は晩秋の暖かい日を指す。
  Từ “tiết trời tiểu xuân” thực ra chỉ những ngày ấm áp vào cuối thu.
• 昔は「春をひさぐ」という表現があったが、今では使わないのが無難だ。
  Ngày xưa có cách nói “bán xuân”, nhưng hiện nay tốt nhất là không dùng.