1. Thông tin cơ bản
- Từ: 囲む
- Cách đọc: かこむ
- Loại từ: động từ nhóm 1 (五段), tha động từ
- Nghĩa khái quát: bao quanh, vây quanh, quây quần, khoanh (bằng khung/đường)
- Trình độ tham khảo: N3
- Sino-Việt (kanji gốc 囲): VI
- Cụm thường gặp: 机を囲む, 円で囲む, 柵で囲む, 赤線で囲む, 家族を囲む食卓
2. Ý nghĩa chính
- Nghĩa 1: Bao/vây quanh một vật hay khu vực (山が町を囲む).
- Nghĩa 2: Quây quần (mọi người ngồi quanh một vật, thường là bàn, bếp lửa).
- Nghĩa 3: Khoanh đánh dấu bằng đường viền hoặc khung (重要箇所を四角で囲む).
3. Phân biệt
- 囲む vs 囲まれる: 囲む (chủ thể bao quanh), 囲まれる (bị bao quanh).
- 取り囲む: sắc thái mạnh “bao vây tứ phía”, thường dùng cho người/đám đông.
- 包む: “gói/bọc” kín bằng vật liệu; không nhấn mạnh tạo vòng bao quanh như 囲む.
- 囲う／囲い込む: “rào/bao vây để giữ bên trong”; 囲い込む nhấn mạnh “khóa trong hệ sinh thái/khách hàng”.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
- Cấu trúc: AがBを囲む（A bao quanh B）; 数人で〜を囲む（nhiều người quây quanh 〜）.
- Biểu đồ/tài liệu: 重要部分を枠で囲む／丸で囲む.
- Văn cảnh gia đình/ẩm thực: みんなで食卓を囲む（quây quần bên mâm cơm）.
- Dễ nhầm: mẫu bị động đời thường dùng hơn trong diễn tả trạng thái (山に囲まれる町), nhưng từ điển dạng là 囲む.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| 取り囲む | Đồng nghĩa mạnh | bao vây tứ phía | Cường độ mạnh, hay dùng với đám đông/cảnh sát. |
| 包囲する | Đồng nghĩa (trang trọng) | bao vây | Văn phong quân sự/chính trị. |
| 囲う | Liên quan | rào lại, che chở | Giữ bên trong hàng rào/khuôn viên. |
| 囲い込む | Liên quan | bao vây/khoá chặt | Kinh doanh/IT: “lock-in” người dùng/khách hàng. |
| 包む | Khác biệt | gói, bọc | Dùng vật liệu bao kín, không chỉ “vòng quanh”. |
| 解放する | Đối nghĩa gần | giải phóng, mở ra | Trái nghĩa ngữ dụng khi nói “không còn bị bao quanh”. |
6. Bộ phận & cấu tạo từ (Kanji)
- 囲: bộ 囗（vi）+ thành phần 井; On: イ; Kun: かこむ／かこう. Sino-Việt: VI.
- Nghĩa gốc: vẽ viền, làm thành bao quanh → mở rộng ra “vây/bao” cả nghĩa trừu tượng.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Trong văn nói, “〜を囲む” gợi cảm giác ấm cúng (bếp lửa, mâm cơm). Khi miêu tả địa lý, “山が町を囲む／海に囲まれる” tạo không khí bối cảnh rất tự nhiên. Trên tài liệu, “丸で囲む・四角で囲む” là hướng dẫn thao tác quen thuộc.
8. Câu ví dụ
- 高い塀が家を囲む。
Bức tường cao bao quanh ngôi nhà.
- 家族みんなで食卓を囲む。
Cả gia đình quây quần bên bàn ăn.
- 重要な語句を赤い丸で囲む。
Khoanh tròn đỏ những cụm từ quan trọng.
- 山々が小さな町を囲む。
Núi non bao quanh thị trấn nhỏ.
- 記者たちが首相を囲む。
Đám phóng viên vây quanh thủ tướng.
- 花壇を低い柵で囲む。
Vườn hoa được quây bằng hàng rào thấp.
- 子どもたちがキャンプの火を囲む。
Bọn trẻ ngồi quanh đống lửa trại.
- 太平洋がこの島国を囲む。
Thái Bình Dương bao bọc quốc đảo này.
- 対象領域を四角で囲む。
Khoanh khu vực mục tiêu bằng hình vuông.
- ファンが有名選手を囲む。
Người hâm mộ vây quanh tuyển thủ nổi tiếng.
