1. Thông tin cơ bản
- Từ: 冬
- Cách đọc: ふゆ
- Loại từ: Danh từ (chỉ mùa), dùng làm tiền tố trong từ ghép
- JLPT: N5
- Ý niệm chính: mùa lạnh trong năm, khoảng thời gian có nhiệt độ thấp
2. Ý nghĩa chính
- 冬（ふゆ） nghĩa là mùa đông, một trong bốn mùa, thường từ khoảng tháng 12 đến tháng 2 tại Nhật Bản.
- Chỉ khoảng thời gian mùa đông hoặc bối cảnh liên quan đến mùa lạnh: 冬休み (kỳ nghỉ đông), 冬物 (đồ mùa đông), 真冬 (giữa đông), 厳冬 (đông khắc nghiệt).
- Dùng trong từ ghép để nêu đặc trưng hoặc hiện tượng mùa đông: 冬眠 (ngủ đông), 冬型の気圧配置 (kiểu áp suất mùa đông).
3. Phân biệt
- 冬 (thường ngày) vs 冬季（とうき） (sách vở, hành chính): Cả hai đều là “mùa đông”, nhưng 冬季 trang trọng hơn.
- 冬場（ふゆば）: nhấn vào “thời điểm/đợt” mùa đông trong đời sống, sản xuất.
- 寒さ (cái lạnh) là cảm giác/nhiệt độ; 冬 là mùa. Ví dụ: 冬は寒さが厳しい。
- Trong vùng nhiệt đới cũng có cách nói 乾季・雨季; khi nói “mùa đông” kiểu ôn đới, dùng 冬 cho bối cảnh Nhật/Bắc bán cầu.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
- Dùng độc lập: 今年の冬は暖かい。
- Làm tiền tố: 冬休み, 冬物, 冬型, 冬季オリンピック (冬季 dùng trang trọng hơn).
- Miêu tả khí tượng: 冬型の気圧配置 / 冬将軍 (ẩn dụ “tướng quân mùa đông” chỉ rét đậm).
- Văn chương: 比喩で人生の冬 (mùa đông của đời người) mang sắc thái ảm đạm, thử thách.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| 冬季（とうき） |
Gần nghĩa |
Mùa đông |
Trang trọng, hành chính, thể thao: 冬季五輪 |
| 冬場（ふゆば） |
Liên quan |
Mùa đông (thời vụ) |
Nhấn “thời kỳ” trong sản xuất/sinh hoạt |
| 真冬（まふゆ） |
Liên quan |
Giữa đông |
Thời điểm lạnh nhất |
| 厳冬（げんとう） |
Liên quan |
Đông khắc nghiệt |
Văn phong trang trọng |
| 夏（なつ） |
Đối nghĩa |
Mùa hè |
Đối lập về nhiệt độ |
| 春（はる）／秋（あき） |
Liên quan |
Mùa xuân/thu |
Hai mùa chuyển tiếp |
| 寒さ／寒い |
Liên quan |
Cái lạnh / lạnh |
Thuộc tính thời tiết, không phải “mùa” |
6. Bộ phận & cấu tạo từ (Kanji)
- Kanji: 冬
- Gợi ý cấu tạo: Chữ mang ý “lạnh giá”, liên hệ đến băng/tuyết và thời khắc cuối năm. Thường được giải thích như phần ý chỉ “lạnh” kết hợp phần hình/bước (夂) gợi chuyển động chậm trong giá lạnh.
- Nghĩa gốc: mùa lạnh trong năm.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Khi học 冬, hãy gắn với “chuỗi từ mùa”: 春・夏・秋・冬 và cụm cố định như 冬休み, 冬物, 冬将軍 để nhớ ngữ cảnh tự nhiên. Với khí tượng, cụm 冬型の気圧配置 xuất hiện rất thường trong bản tin thời tiết Nhật; hiểu cụm này giúp bạn nghe tin tức dễ hơn.
8. Câu ví dụ
- 日本の冬は乾燥しがちだ。
Mùa đông ở Nhật thường hay khô hanh.
- 今年の冬は例年より暖かい。
Mùa đông năm nay ấm hơn mọi năm.
- 冬休みに帰省する予定だ。
Tôi dự định về quê vào kỳ nghỉ đông.
- コートやマフラーなどの冬物を片づける。
Cất dọn đồ mùa đông như áo khoác và khăn choàng.
- インフルエンザは冬に流行する。
Cúm thường bùng phát vào mùa đông.
- 北海道の冬は厳しい。
Mùa đông ở Hokkaidō rất khắc nghiệt.
- 庭の池が冬に凍った。
Ao trong vườn đã đóng băng vào mùa đông.
- 冬でも毎朝ランニングする。
Dù là mùa đông tôi vẫn chạy bộ mỗi sáng.
- この花は冬のあいだは咲かない。
Loài hoa này không nở suốt mùa đông.
- 彼は冬眠する動物を研究している。
Anh ấy nghiên cứu các loài động vật ngủ đông.
