1. Thông tin cơ bản
- Từ: 唇
- Cách đọc: くちびる
- Loại từ: Danh từ (bộ phận cơ thể)
- Lĩnh vực: Đời sống, y học, miêu tả văn học
- Sắc thái: Trung tính; đôi khi gợi tả, mang màu sắc biểu cảm
2. Ý nghĩa chính
唇（くちびる） là “môi” – phần mềm bao quanh lối vào miệng, dùng để phát âm, ăn uống, biểu lộ cảm xúc.
3. Phân biệt
- 唇: Từ thông dụng chỉ “môi”.
- 口唇（こうしん）: Thuật ngữ y khoa, đồng nghĩa với “môi”, dùng trong văn bản chuyên ngành.
- 口元（くちもと）: Vùng quanh miệng (không chỉ riêng môi).
- 口（くち）: “Miệng” nói chung (khoang miệng), khác với “môi”.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
- Cụm thường gặp: 唇をかむ（cắn môi）, 唇が乾く（khô môi）, 唇を尖らせる（chu môi）, 唇を震わせる（môi run）, 唇に口紅を塗る（đánh son lên môi）
- Ngữ cảnh: Mô tả ngoại hình, y tế da liễu, văn học khi biểu cảm cảm xúc.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| 口唇 |
Đồng nghĩa (chuyên môn) |
Môi |
Thuật ngữ y học. |
| 口紅 |
Liên quan |
Son môi |
Đồ trang điểm dùng cho môi. |
| 舌 |
Liên quan |
Lưỡi |
Bộ phận trong miệng. |
| 歯 |
Liên quan |
Răng |
Bộ phận trong miệng. |
| 口元 |
Liên quan |
Vùng quanh miệng |
Phạm vi rộng hơn môi. |
6. Bộ phận & cấu tạo từ
- Kanji: 唇 gồm bộ 口（miệng）kết hợp phần âm/ý, chỉ bộ phận “môi”.
- Âm đọc: On: シン (ít dùng), Kun: くちびる.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Mô tả cảm xúc qua 唇 rất phổ biến trong văn chương Nhật: môi mím thể hiện kìm nén, môi run cho thấy hồi hộp. Về chăm sóc, mùa đông dễ nẻ môi nên cụm 「唇が乾く／荒れる」 xuất hiện nhiều trong quảng cáo dược mỹ phẩm.
8. Câu ví dụ
- 寒くて唇が乾きやすい。
Trời lạnh nên môi dễ khô.
- 緊張のあまり唇が震えた。
Vì quá căng thẳng nên môi run lên.
- 彼女は赤い口紅を唇に塗った。
Cô ấy thoa son đỏ lên môi.
- 悔しくて唇をかんだ。
Vì uất ức nên tôi cắn môi.
- 不満そうに唇を尖らせる。
Chu môi tỏ vẻ không hài lòng.
- 乾燥で唇が荒れてしまった。
Do khô hanh nên môi bị nẻ.
- 彼は何か言いかけて唇を閉じた。
Anh ấy định nói gì đó rồi khép môi lại.
- 日焼け止めを唇にも忘れずに塗る。
Đừng quên thoa chống nắng cả cho môi.
- 唇の色が悪いので休んだほうがいい。
Màu môi trông tái, bạn nên nghỉ ngơi.
- 冷たい風が唇にしみる。
Gió lạnh làm rát môi.
