1. Thông tin cơ bản
- Từ: 靴
- Cách đọc: くつ
- Loại từ: Danh từ
- Nghĩa khái quát: giày, vật để đi ở chân (bao gồm nhiều loại như giày da, giày thể thao, ủng)
- Collocation thường gặp: 靴を履く・脱ぐ・揃える・磨く・試着する
- Loại đếm: 一足（いっそく）, 二足（にそく）...
- Từ ghép hay gặp: 靴下（くつした）tất; 靴紐（くつひも）dây giày; 靴屋（くつや）cửa hàng giày; 上履き（うわばき）giày đi trong nhà; 長靴（ながぐつ）ủng; 皮靴（かわぐつ）giày da; 運動靴（うんどうぐつ）giày thể thao
2. Ý nghĩa chính
靴 là từ chung chỉ các loại giày mang ở chân. Trong tiếng Nhật hiện đại, 靴 thường ngầm hiểu là giày có phần bọc bàn chân (khác với サンダル là dép xỏ/đi hở). Tùy ngữ cảnh, 靴 có thể bao trùm cả ủng (長靴) hay giày thể thao (運動靴).
3. Phân biệt
- 靴 vs シューズ: シューズ là từ vay mượn, sắc thái hiện đại/ngoại lai, hay dùng cho giày thể thao/giày chuyên dụng (ランニングシューズ). 靴 là từ Nhật-Hán, trung tính, phổ quát.
- 靴 vs サンダル: サンダル là dép hở; 靴 là giày bọc chân. Khi nói chung “giày dép” có thể dùng 履物（はきもの）.
- 靴を履く vs 靴を穿く: Cả hai đều gặp, nhưng chữ chuẩn là 履く cho “mang (giày, tất)”.
- 上履き vs 外履き: Giày đi trong nhà/trường vs giày đi ngoài trời. Văn hóa Nhật thường cởi giày ở lối vào.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
Mẫu dùng cơ bản: N（靴）を履く・脱ぐ・揃える・磨く・試す／試着する。Tại nhà người Nhật hoặc một số nơi (nhà hàng kiểu truyền thống, phòng tập), cần脱ぐ（cởi）靴 ở 玄関. Khi nói số lượng: 靴一足・二足; khi nói cỡ: 靴のサイズが合う／合わない. Trong email cửa hàng: 新作の靴を入荷しました; 在庫・サイズ展開など.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| シューズ | Gần nghĩa | giày (vay mượn) | Thường cho giày thể thao/chuyên dụng |
| サンダル | Liên quan | dép | Hở mũi/chân; không phải 靴 theo nghĩa hẹp |
| 靴下 | Liên quan | tất | Đi kèm với giày: 靴下を履く |
| 運動靴 | Loại/nhánh | giày thể thao | Đồng nghĩa gần với スニーカー |
| 皮靴 | Loại/nhánh | giày da | Trang trọng, đi làm, dự tiệc |
| 長靴 | Loại/nhánh | ủng | Dùng ngày mưa/tuyết |
| 裸足 | Đối nghĩa | chân trần | Không mang giày/dép |
| 履物 | Thượng vị | giày dép (nhìn chung) | Từ chung bao quát靴/草履/下駄等 |
6. Bộ phận & cấu tạo từ
Kanji: 靴（ケイ? → thông dụng đọc オン là カ, Kun: くつ）. Cấu tạo: bộ 革 (da, vật liệu làm giày) + thành phần 化 (biểu âm). Gợi nhớ: “Da 革 được ‘biến’ 化 thành giày 靴”.
Một số từ ghép: 靴音（くつおと: tiếng bước chân）, 雨靴（あまぐつ: ủng đi mưa）.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Khi học 靴, hãy luyện kèm động từ đi với đồ mặc: 帽子をかぶる、服を着る、ズボンをはく、靴を履く. Lưu ý văn hóa Nhật: vào nhà/căn phòng kiểu tatami phải cởi靴, xếp gọn（靴を揃える）; đây là phép lịch sự rất quan trọng.
8. Câu ví dụ
- 新しい靴を買ったばかりだ。
Tôi vừa mua đôi giày mới.
- この靴はサイズが合わなくて、かかとが痛い。
Đôi giày này không vừa nên gót chân bị đau.
- 玄関で靴を脱いで上がってください。
Xin cởi giày ở cửa vào rồi hãy vào nhà.
- 雨の日は長靴を履いたほうがいい。
Ngày mưa nên đi ủng thì tốt hơn.
- 靴紐がほどけたので結び直した。
Dây giày bị tuột nên tôi buộc lại.
- 面接には黒い革靴を磨いていった。
Tôi đã đánh bóng đôi giày da đen để đi phỏng vấn.
- 家に入る前に靴を揃えるのがマナーだ。
Trước khi vào nhà, xếp gọn giày là phép lịch sự.
- この店では大きいサイズの靴も取り扱っています。
Cửa hàng này cũng có bán giày cỡ lớn.
- 運動会のために軽い靴を探している。
Tôi đang tìm đôi giày nhẹ cho ngày hội thể thao.
- 室内では上履きに靴を履き替えてください。
Trong phòng vui lòng thay sang giày đi trong nhà.
