1. Thông tin cơ bản
- Từ: 仏教
- Cách đọc: ぶっきょう
- Loại từ: Danh từ (tôn giáo; Hán Nhật)
- Phạm vi dùng: tôn giáo, lịch sử, văn hoá, học thuật (仏教美術, 仏教学, 仏教思想...)
2. Ý nghĩa chính
- Phật giáo: tôn giáo/pháp môn bắt nguồn từ lời dạy của 仏（ぶつ, Phật）. Bao gồm giáo lý, nghi lễ, lịch sử và các tông phái (禅宗, 浄土宗, 真言宗, 日蓮宗...).
- Dùng định ngữ: 仏教の教え（giáo lý Phật giáo）, 仏教文化（văn hoá Phật giáo）.
3. Phân biệt (nếu có từ gốc hoặc biến thể)
- 仏教 (Phật giáo nói chung) vs 仏教徒 (Phật tử, người theo đạo Phật).
- 仏法: “Phật pháp”, thiên về khía cạnh giáo pháp; 仏教 bao trùm tôn giáo, tổ chức, lịch sử, văn hoá.
- So với 神道 (Thần đạo), キリスト教 (Cơ Đốc giáo): là các tôn giáo khác, dùng để đối chiếu bối cảnh tôn giáo Nhật Bản.
- Chữ cũ: 佛教 (biến thể chữ phồn thể/kyūjitai của 仏教) trong văn bản cổ.
4. Cách dùng & ngữ cảnh
- Dùng như chủ đề học thuật: 仏教を研究する（nghiên cứu Phật giáo）, 仏教学（Phật học）.
- Dùng mô tả văn hoá/nghệ thuật: 仏教美術, 仏教建築, 仏教儀礼.
- Dùng phân loại/tính chất: 仏教系大学（trường đại học thuộc hệ Phật giáo）, 仏教国（quốc gia Phật giáo, cách nói khái quát）.
- Lưu ý sắc thái trung tính, trang trọng; không mang màu sắc cổ vũ hay phủ định, phù hợp văn cảnh khách quan.
5. Từ liên quan, đồng nghĩa & đối nghĩa
| Từ |
Loại liên hệ |
Nghĩa tiếng Việt |
Ghi chú dùng |
| 仏法 |
Liên quan |
Phật pháp |
Nhấn vào giáo pháp, kinh điển |
| 仏教徒 |
Liên quan (nhân xưng) |
Phật tử |
Người theo Phật giáo |
| 神道 |
Đối chiếu |
Thần đạo |
Tôn giáo bản địa Nhật Bản |
| キリスト教 |
Đối chiếu |
Cơ Đốc giáo |
Tôn giáo khác để so sánh |
| 大乗仏教／上座部仏教 |
Phân nhánh |
Đại thừa / Thượng tọa bộ |
Các hệ phái lớn trong Phật giáo |
6. Bộ phận & cấu tạo từ (nếu có Kanji)
仏: 亻 (nhân) + 弗 (hình thanh), nghĩa “Phật, người giác ngộ”.
教: thành tố 孝 + 攵 (攴, đánh/giáo huấn), nghĩa “dạy, giáo hóa”.
Hợp lại: 仏教 = “giáo pháp của Phật”.
7. Bình luận mở rộng (AI)
Trong lịch sử Nhật Bản, 仏教 hòa trộn với 神道 tạo nên đời sống tín ngưỡng đa tầng. Từ kiến trúc (pagoda), điêu khắc (tượng Phật) đến văn học, nhiều lớp nghĩa văn hoá Nhật hiện diện qua lăng kính 仏教.
8. Câu ví dụ
- 日本の仏教には多くの宗派がある。
Phật giáo Nhật Bản có nhiều tông phái.
- 彼は大学で仏教思想を専攻している。
Anh ấy chuyên ngành tư tưởng Phật giáo ở đại học.
- この寺は仏教美術の宝庫だ。
Ngôi chùa này là kho tàng mỹ thuật Phật giáo.
- 仏教の教えは日常の生き方にも影響を与える。
Giáo lý Phật giáo ảnh hưởng cả đến cách sống hằng ngày.
- 東南アジアの仏教文化を調査した。
Tôi đã khảo sát văn hóa Phật giáo Đông Nam Á.
- 彼女は仏教に改宗したわけではないが、坐禅に関心がある。
Cô ấy không cải đạo sang Phật giáo, nhưng quan tâm đến tọa thiền.
- この本は仏教の入門書として読みやすい。
Quyển này dễ đọc như sách nhập môn Phật giáo.
- 奈良時代、仏教は国家と深く結びついていた。
Thời Nara, Phật giáo gắn bó sâu sắc với quốc gia.
- 禅は仏教の一つの流れである。
Thiền là một dòng của Phật giáo.
- 留学中に仏教建築を現地で見学した。
Trong thời gian du học tôi đã tham quan kiến trúc Phật giáo tại chỗ.
